Porozmawiajmy o zaparciach

Zaparcie można zazwyczaj zdiagnozować na podstawie objawów i badania fizycznego. Będzie to prawdopodobnie badanie proktologiczne, a w niektórych przypadkach lekarz może zalecić dalsze badania, jakie jak morfologia krwi, prześwietlenie, endoskopia przewodu pokarmowego lub bardziej specjalistyczne testy. W trakcie endoskopii badane jest tylko jelito grube (sigmoidoskopia) lub zarówno duże, jak i małe części jelita cienkiego (kolonoskopia). Nie zapomnij wspomnieć o chorobach, na które cierpisz, i przyjmowanych lekarstwach, gdy lekarz zapyta o historię. Pytania mogą na przykład dotyczyć historii rodziny w zakresie raka jelita grubego, krwi w stolcu, niespodziewanej utraty wagi lub ostatnich zmian w zachowaniu jelita.

Większość ludzi leczy zaparcia we własnym zakresie. Nie należy ich jednak lekceważyć. Należy koniecznie porozmawiać z lekarzem, jeśli zaparcie to niespodziewny stan, trwa dłużej niż dwa tygodnie, jest bardzo uciążliwe lub zauważasz inne symptomy, takie jak krew w stolcu lub na papierze toaletowym, niespodziewana utrata wagi lub gorączka. Właściwe leczenie zależy od rodzaju niedrożności jelita.

Zwiększenie ilości błonnika w diecie może zmniejszyć lub zlikwidować zaparcie. Błonnik pokarmowy znajduje się w węglowodanach pochodzenia roślinnego — w owocach, warzywach i ziarnach zbóż.² Jako że jest to część rośliny, która nie jest trawiona w jelicie cienkim, dociera do jelita grubego lub okrężnicy. Żywność bogata w błonnik zawiera zazwyczaj dwa jego rodzaje: rozpuszczalny i nierozpuszczalny. Błonnik rozpuszczalny rozpuszcza się w wodzie i powoduje formowanie się większych, bardziej miękkich stolców. Błonnik nierozpuszczalny nie ulega rozpuszczeniu w wodzie. W rzeczywistości chłonie ją i wzbudza ruch jelita, ułatwiając przesuwanie się stolca.³ Zasadniczo oba rodzaje przyspieszają przesuwanie się stolca przez układ pokarmowy.

Zalecana dzienna porcja błonnika dla ogółu ludności to > 30 g⁴. Ilość błonnika w diecie należy stopniowo zwiększać. Dzięki temu jelita będą miały czas na przystosowanie się do coraz większej dawki przed jej zwiększeniem. Duże ilości błonnika znajdują się w skórce owoców, lepiej ich zatem nie obierać.

Z różnych przyczyn trudno jednak o odpowiednią ilość błonnika w diecie osób chorych na nerki. Wiele produktów spożywczych bogatych w błonnik zawiera również dużą ilość potasu i fosforu^{1, 2}, których osoby cierpiące na przewlekłą chorobę nerek powinny unikać lub ograniczać ich przyjmowanie. Spożywając większe ilości pokarmów bogatych w błonnik, należy zwiększyć również ilość przyjmowanych płynów. Musisz jednak pamiętać, że nie wolno Ci przekraczać dopuszczalnej ilości płynów.

Wyższe spożycie błonnika (35 g dziennie) może być nieosiągalne dla osoby z chorobą nerek.^{2, 5} Dobrym zwyczajem jest monitorowanie spożywanych posiłków i płynów przez kilka dni. Warto prowadzić dziennik żywieniowy, który pozwoli na konstruktywne opracowanie w trakcie rozmowy z lekarzem lub dietetykiem diety dostosowanej do Twojego aktualnego stanu zdrowia.