W przypadku dializy otrzewnowej cewnik jest zakładany raz na cały okres leczenia pacjenta. Po wprowadzeniu dializatu do jamy otrzewnowej, usuwanie produktów przemiany materii i wody zachodzi do momentu wyrównania stężenia substancji rozpuszczonych po stronie krwi i stronie dializatu. Czas wymiany wody i produktów przemiany materii nazywany jest czasem sekwencji dializy. Po upływie sekwencji, dializat zostaje wyprowadzony z jamy brzusznej za pomocą tego samego cewnika. Jednak dializa otrzewnowa trwa nadal, gdyż zużyty płyn do dializy otrzewnowej zostaje zastąpiony nowym. Proces zastępowania zużytego płynu do dializy nowym, nazywamy wymianą. Wymiana jest powtarzana kilka razy dziennie: zwykle 4–5 razy.
Dializa otrzewnowa w domu
Zasady funkcjonowania dializy otrzewnowej
W dializie otrzewnowej dializatorem jest część otrzewnej. Woda i substancje rozpuszczone we krwi mogą przemieszczać się od strony krwi w kierunku dializatu przez błonę otrzewnową, która stanowi cienką warstwę tkanki pokrywającej organy wewnętrzne. Za pomocą elastycznej rurki silikonowej, nazywanej cewnikiem, do jamy brzusznej zostaje powoli wprowadzone około dwóch litrów płynu do dializy.
Dostęp do jamy otrzewnej
Pacjent, który chce korzystać z dializy otrzewnowej musi poddać się wszczepieniu cewnika do jamy brzusznej. Cewnik ten służy do wprowadzania do jamy brzusznej płynu do dializy i wyprowadzania go stamtąd. Jest to miękka silikonowa rurka o średnicy ołówka i długości 30 cm. Część cewnika musi zostać umieszczona w jamie brzusznej. Pozostała część pozostaje na zewnątrz.
Nie ma powodów do niepokoju, że wszczepiony cewnik wypadnie. Nie widać tego, ale pod skórą cewnik wyposażony jest w mufki mocujące go do ściany jamy brzusznej. Po pewnym czasie mufki zostają obrośnięte tkanką. To zapewnia cewnikowi właściwą stabilność. Mimo to ważne jest, aby właściwie zabezpieczyć cewnik na skórze przed możliwością pociągnięcia go. Mniej więcej dwa tygodnie po osadzeniu cewnika można rozpocząć stopniowe wypełnianie jamy otrzewnej płynem do dializy otrzewnowej.
Higiena w przypadku dializy otrzewnowej
Skóra stanowi naturalną barierę dla mikroorganizmów. Jeśli na skórze obecne są choćby niewielkie ranki, szkodliwe mikroorganizmy mogą dostać się do wnętrza ciała i krwiobiegu oraz spowodować zakażenie. Z tego powodu prawidłowe zamocowanie cewnika jest niezwykle ważne. W przeciwnym razie jego ruch może powodować uszkodzenia skóry w miejscu jego wprowadzenia i prowadzić do zakażenia.
W przypadku dializ otrzewnowych fundamentalne znaczenie ma ścisłe przestrzeganie właściwych technik utrzymywania higieny. Dzięki temu można uniknąć wprowadzania mikroorganizmów do jamy otrzewnej za pośrednictwem cewnika, jego przedłużenia lub po podłączeniu do worka. Codzienne stosowanie zasad higieny to najlepszy sposób unikania infekcji zwanej zapaleniem otrzewnej.
Istnieją dwie metody wykonywania dializy otrzewnowej:
- Ręczna: CADO – Ciągła Ambulatoryjna Dializa Otrzewnowa
- Automatyczna: ADO – Automatyczna Dializa Otrzewnowa
Wybór jednej z powyższych metod zależy od stanu zdrowia, stylu życia i osobistych preferencji pacjenta. Najlepszą metodę leczenia pacjent powinien wybrać poprzez rozmowę ze swoim lekarzem i pielęgniarzem albo pielęgniarką, którzy ponoszą odpowiedzialność za prowadzenie go podczas leczenia dializami otrzewnowymi.
CADO (Ciągła Ambulatoryjna Dializa Otrzewnowa) – wymiany ręczne
W przypadku dializ metodą CADO większość wymian ma miejsce w ciągu dnia. Zwykle wykonuje się cztery do pięciu wymian. Określenie dziennej liczby wymian koniecznych do uzyskania właściwej skuteczności dializoterapii należy do lekarza. Każda wymiana trwa około 20–30 minut. Harmonogram wymian można dostosować do planu dnia, szczególnie jeśli pacjent chodzi do pracy lub szkoły. Zespół medyczny może pomóc pacjentowi w ustaleniu harmonogramu najlepiej dostosowanego do jego potrzeb.
ADO (Automatyczna Dializa Otrzewnowa) – wymiany automatyczne
W przypadku dializy metodą ADO, większość wymian ma miejsce w nocy i są one przeprowadzane przez urządzenie zwane cyklerem. Pacjent jest podłączony do cyklera przez około 8 – 10 godzin. Płyn do dializy otrzewnowej jest wprowadzany do jamy brzusznej pacjenta przez cykler za pomocą specjalnego zestawu rurek. Cykler automatycznie usuwa płyn z jamy otrzewnej pacjenta i ponownie go tam wprowadza podczas snu. Rano pacjent odłącza cykler i może przejść do wykonywania codziennych zajęć. Do dializy metodą ADO stosuje się różne zalecenia w zależności od stylu życia i stanu zdrowia pacjenta.
Wsparcie i obsługa
Pacjent jest proszony o uczęszczanie na wizyty w stacji dializ co 4–12 tygodni. W czasie wizyty pobierana jest próbka krwi w celu ustalenia czy od ostatniej wizyty wystąpiły jakiekolwiek zmiany oraz czy istnieje konieczność zmodyfikowania stosowanej metody leczenia. Lekarz kontroluje z pacjentem wyniki badań laboratoryjnych, kartę zleceń lekarskich i dietę. Analizowana jest prowadzona w domu dokumentacja pacjenta, w celu sprawdzenia parametrów życiowych, takich jak: ciśnienie tętnicze, tętno, temperatura i waga. Kontroli poddany zostaje również cewnik otrzewnowy oraz miejsce jego wprowadzenia.
Produkty do dializ otrzewnowych
Zalecenia dializy są dostosowane do potrzeb konkretnego pacjenta. Pod kartą zleceń lekarskich, zawierającą wykaz produktów i ich ilości niezbędnych do leczenia danego pacjenta, podpisuje się jego lekarz i pielęgniarka lub pielęgniarz. Należy pamiętać, żejedyną osobą uprawnioną do wprowadzania zmian w zleceniach dla danego pacjenta jest jego lekarz!
Z zapasu bezpieczeństwa należy korzystać w przypadku opóźnienia dostawy, np. gdy dostawca nie zastał nikogo w domu, z powodu niepogody albo w przypadku zmian w zleceniu dializy. Wszystkie produkty są dostarczane do przeznaczonego dla pacjenta miejsca ich przechowywania. Następnie, dwa tygodnie po pierwszej dostawie, z pacjentem kontaktuje się odpowiedzialny za niego przedstawiciel działu obsługi klienta w celu ustalenia stanu zapasów i udzielenia pomocy w zamówieniu kolejnej dostawy produktów.
Powiązane tematy
